Ik was een eigenwijs kleutertje van vijf jaar oud toen ik voor het eerst meemaakte dat mijn moeder ziek was. Mijn grote, sterke heldin lag opeens als een hoopje ellende op bed. Hoe klein ik ook was, ik sprong direct in de actiemodus: ik moest mama beter maken! Er was me vaak genoeg verteld dat vitamientjes heel belangrijk zijn voor een goede gezondheid en om te voorkomen dat je ziek wordt. Dus zo gebeurde het dat ik met mijn kleine vingertjes alle pitjes zorgvuldig uit een tomaat verwijderde en netjes op een bordje legde. Zo kwam ik aan bij mama, met een bord vol tomatenpitjes – de vitamientjes – om haar snel weer beter te maken. Mochten de ‘vitamientjes’ niet geholpen hebben, dan was het toch zeker wel de lief bedoelde intentie die ervoor zorgde dat mijn moeder zich snel weer een stuk beter voelde.
De laatste maanden worden we geteisterd door dat vervelende, hardnekkige coronavirus. Daar hadden ze in ‘die goede oude tijd’ nog nooit van gehoord. Maar ook toen was het leven niet altijd rozengeur en maneschijn. Neem nu de tijd van de VOC. Als ik daaraan terugdenk, zie ik vooral stoere, gespierde, hardwerkende mannen voor me die zonder morren wekenlang keihard aan het werk waren. Echter, veel van die stoere kerels bleken om toen nog onduidelijke redenen creperend het loodje te leggen op de schepen. Niks stoere kerels, maar doodzieke scheepslieden met grote wonden, zweren en uitgevallen tanden, getroffen door scheurbuik. Inmiddels weten we allang dat een langdurig tekort aan vitamine C ernstige gevolgen kan hebben, maar toen was het aanvankelijk een groot raadsel welk mysterieus verschijnsel hieraan ten grondslag lag.
Gelukkig heeft de wetenschap op dit vlak een enorme spurt gemaakt en overlijden in de westerse wereld nog maar weinig mensen aan de directe gevolgen van een vitaminetekort. Maar dat een tekort aan bepaalde vitamines ook nu nog voor ernstige klachten kan zorgen, is overduidelijk. Als diëtist probeer ik bij elke cliënt van wie ik de voeding doorneem een inschatting te maken van de vitaminestatus en de risico’s die het eetpatroon heeft op eventuele tekorten. Gelukkig zijn er heden ten dage voldoende middelen voorhanden om hierop in te spelen en mensen voor ernstige gevolgen te behoeden.
Hoe ik tijdens mijn consult het belang van vitamines inpak, ligt aan de persoon voor me. Zo zal ik bij een broos dametje met benauwdheidsklachten de nadruk vooral leggen op het behouden van zoveel mogelijk energie, terwijl ik bij pubermeisjes meer indruk maak als ik uitvoerig beschrijf hoe je haar kan uitvallen, je huid dof wordt en de nagels afbrokkelen als de voeding niet volwaardig is.
De andere kant kom ik trouwens ook tegen: mensen die leven volgens het principe ‘baat het niet, dan schaadt het niet’. Een zienswijze die in dit geval zeker niet op gaat: ook extreem hoge doseringen vitaminepillen kunnen schadelijk zijn voor het lichaam. Zoals bij zoveel zaken in het leven, geldt ook hierbij: men neme de gulden middenweg…
Het blijft interessant: een klein stofje dat je niet kunt zien en je leven totaal kan ontwrichten of opfleuren. Wat is voeding dan toch weer een mooi onderwerp hè! Had ik die stoere zeelieden maar een bordje tomatenpitjes kunnen aanbieden; dan was hun leven vast anders geëindigd.
