Toen thuiszorgorganisatie TWB de keuze voor hun medicijndispenser heroverwoog, vroeg zorgverbeteraar Jacqueline van Ginkel apotheker Chantal van Uem om mee te denken. Het resultaat? Een langdurige samenwerking tussen de thuiszorg en de apotheek. Het contact begon intensief doordat er veel overleg was over de keuze voor de dispenser: criteria opstellen, gesprekken voeren met de leveranciers. Chantal: “Het is fijn om dit samen met de thuiszorg aan te pakken. We kwamen erachter dat we met kleine aanpassingen in het proces het werk voor de ander veel gemakkelijker kunnen maken.” Zo kwamen de mutaties in de rol ter sprake tijdens de discussie over de functionaliteit van de dispenser. Dit was voor de thuiszorg een belangrijk punt. De apotheker kwam met een simpele oplossing: “Meestal kan de mutatie gewoon in de volgende rol. Dat staat vaak ook op het recept. En toch kregen we vaak telefoon van de thuiszorg met de vraag om de rol meteen aan te passen. Omdat deze discussie veel tijd kostte deden we dat dan meestal gewoon. Terwijl het eigenlijk niet nodig was.” Dit wisten beide organisaties niet van elkaar en het gesprek leidde tot een aanpassing in de werkwijze. Het resultaat: geen onnodige mutaties. Met als gevolg minder storingen in de dispensers. “Wij veroorzaakten eigenlijk onze eigen fouten door de mutaties… Daar waren we anders nooit achter gekomen,” aldus Jacqueline.
Ieder zijn eigen expertise
Nadat de keuze voor de dispenser was gemaakt begon de implementatie. In korte tijd moesten alle cliënten worden omgezet naar de nieuwe dispenser. Ook hierin werd de samenwerking voortgezet. Chantal: “In de zorg is men vaak gewend om iets op een bepaalde manier te doen. Dit doen we altijd zo, dus blijven we dit zo doen. Wij bekeken juist of het huidige proces wel logisch was. Bij wie ligt welke taak? En waarom is dat zo?” Zo werden er afspraken gemaakt over de taken en verantwoordelijkheden.
Al snel kwam de rolwissel ter sprake, vertelt ze. “We vroegen ons af waarom een verzorgende dat doet en niet de apotheek? Die staat al bij de cliënt thuis om de rol af te leveren. Dus waarom zouden we niet ook meteen de rolwissel doen.” Niet alleen is het logisch in het logistieke proces, het scheelt de thuiszorg veel tijd. “Waarom zouden we 600 thuiszorgmedewerkers leren om de rol in de nieuwe dispenser te vervangen, als dit ook door de apotheek gedaan kan worden? We besparen zo enorm veel zorguren,” zegt Jacqueline. De apotheker werd verantwoordelijk voor de medicatie, de thuiszorg voor de zorg en de leverancier van de dispenser voor de technische aspecten van het apparaat. Nu de financiering nog…
Pilot om deuren te openen
Gesprekken met de zorgverzekeraar volgden om tot een structurele bekostiging te komen. Jacqueline: “Ze vonden het een goed idee, maar de financiering blijkt een lastig punt. Toen hebben we samen besloten dat we als pilot in Roosendaal op deze manier van start gaan, ondanks dat de apotheek hier nu geen vergoeding voor krijgt. Met de pilot verzamelen we meer gegevens over onder andere de besparingen.“ Uit een onderzoek naar tijdbesparende technologieën in de ouderenzorg in opdracht van de overheid blijkt ook dat zij de meerwaarde zien van een samenwerking op dit vlak. Met de aanbeveling om samen naar de financiering van deze zorg te kijken. Hierbij helpt het wanneer meer apotheken en thuiszorgorganisaties op dit vlak samenwerken en pilots starten. “Hoe meer we weten hoe sterker we staan in onze propositie naar de zorgverzekeraar en overheid. Het is belangrijk om de juiste zorg ook op de juiste plek betaald te krijgen. We hebben momenteel gesprekken met het ministerie en de zorgverzekeraars om dit voor elkaar te krijgen,” vertelt Jacqueline.
Resultaten van de pilot
Thuiszorg
- Daling (ongeplande) zorguren: de eerste resultaten laten een daling van 50% zien
- Hoeveelheid dispensers groeit
- Ontlasten medewerkers en vergroten werkplezier
Apotheek
- Actievere rol als zorgverlener door focus op medicatiebegeleiding
- Inzicht in medicatiegebruik patiënt
- Nieuwe rol binnen bewezen e-health dienst en samenwerking met thuiszorg
Patiënt
- Minder verstoringen
- Toename therapietrouw en zelfredzaamheid
- Minder verschillende zorgverleners aan huis door rolwissel apotheek
Zijn er nog verbeterpunten ontdekt?
Jacqueline: “Jazeker, zo zagen we om acht uur in de ochtend een piek in het aantal meldingen bij de centrale. Het bleek dat acht uur te vroeg was voor veel mensen. Ze werden dan wakker gebeld omdat ze hun medicatie niet op tijd ingenomen hadden. We hebben het tijdstip aangepast en dat werkt voor iedereen beter: de patiënt wordt niet wakker gebeld, de medicatie wordt op het juiste moment ingenomen en de centrale heeft het minder druk.“ Er wordt nu gekeken in hoeverre de tijdstippen passen bij het ritme van de patiënt en of er rekening gehouden kan worden met het soort medicatie. Chantal legt uit: “Veel medicatie kan prima een uur later ingenomen worden. Terwijl het moment van inname bij Parkinson patiënten bijvoorbeeld heel nauw komt. Daar wil je het liefst al na een kwartier iemand op afsturen.”
“De thuiszorgmedewerkers zijn onze oren en ogen geworden. Zo krijg ik een kijkje achter de voordeur bij de patiënt.” – Chantal
Je kunt in de keten niet zonder elkaar
Chantal legt uit dat overleg de sleutel is tot succes. “De thuiszorgmedewerkers zijn onze oren en ogen geworden. Zo krijg ik een kijkje achter de voordeur bij de patiënt. Iets wat ik voorheen niet had! Mijn tip voor collega apothekers is: start het gesprek met de thuiszorg of de wijkverpleegkundige. Stel gewoon eens de vraag: waar loop je tegenaan? Het zijn vaak zulke simpele dingen die je zo samen oplost. Als ze niet uit zichzelf aan jou denken, dan moet jij hiervoor zorgen. Betrek hierbij ook andere apotheken en zorg dat je samenwerkt, bijvoorbeeld door één aanspreekpunt te kiezen.” Ook Jacqueline kan dat beamen: “Je kunt in de keten niet zonder elkaar. En wat ik wel tof vind: in de kamerbrief over tijdbesparende technologieën in de zorg wordt onze casus genoemd. En daarin staat: je moet met de apotheek samenwerken als het over medicatie gaat. Maar dat moet van twee kanten komen. Daarom verkondig ik in de zorg dat de eerste stap is om met je apotheek te praten. Zorg dat je dit gezamenlijk doet.” Nu werken de twee organisaties ook samen bij de keuze voor de elektronische toedienregistratie. Dit bewijst maar weer dat de samenwerking voor beide partijen van toegevoegde waarde is!
